Woensdag 12 juni vindt de afstudeerpresentatie plaats van Ayla Stomp (Architectuur) met als onderwerp:
“Onvoltooid gebouwd – een herwaardering van de bestaande stad“.

Commissie:

Voorzitter                           : Caspar Frenken (RAvB)
Mentor                                : Bart Hollanders (Eagles of Architecture)
Externe criticus                  : Marjolein van Eig (Bureau van Eig)
Toegevoegde criticus         : Sereh Mandias (TU Delft)

Afstudeerdatum en locatie:
Woensdag 12 juni om 16u00
Locatie: Heilig Hartkerk, Rijnstraat 1, 3114 SP  Schiedam

In onze huidige tijd, waarin de co2 uitstoot hoger dan ooit is en deze lastig omkeerbaar lijkt, slopen we
er met zijn allen nog vaak genoeg op los. Om plaats te maken voor generieke
nieuwbouwontwikkelingen. Die schieten als paddenstoelen uit de AI-machine.. Als ik door veel van
deze gebieden fiets voelen zij anoniem en zielloos en, ondanks de aanwezigheid van divers
programma, soms ook monofunctioneel of eenzijdig. Eenzijdig qua identiteit wellicht. Een stad als
Rotterdam verlies hierdoor zijn veelzijdige karakter.

Wat mij betreft moeten we constateren dat de markt-gedreven besluitvorming, waarbij nog veel te
vaak met relatief gemak wordt overgaan tot sloop, niet langer houdbaar is. Dit is dan ook een pleidooi
voor het sloopverbod, of anders gezegd, de herziening van onze transformatie- en
herbestemmingsopgaven.

In de context van hedendaagse herbestemmingsopgaven kunnen wij als ontwerpers stuitten op
complexe vraagstukken. Voorbeelden als SOZA van Herman van Hertzberger tonen aan dat sloop het
vaak nog wint van transformatie en herontwikkeling. De transformatie van dergelijke gebouwen naar
nieuwe bestemmingen met weinig geschikte vertrekpunten en beperkte financiële haalbaarheid
vormt dan ook een uitdaging. Vaak is een ingrijpende herstructurering van het bestaande
noodzakelijk, maar deze patstelling wordt niet altijd ondersteund door het huidige beleid. Een
paradox. In sommige gevallen ligt dan al snel het sloopscenario op de loer.

Dit onderzoek stelt de vraag of de conventionele aanpak van enerzijds strikte conservering en
anderzijds ingrijpende sloop-nieuwbouw kan worden omgezet in een ietwat meer radicale en
dynamische strategie van adaptie en behoud. Een strategie waarbinnen wordt gezocht naar
alternatieve manieren om een bredere waardering van de bestaande bebouwing in het denk- en
ontwerpproces te integreren.

Vanuit deze initieel theoretische benadering die een andere, meervoudige blik op onze bestaande
gebouwvoorraad predikt ben ik zoek gegaan naar een werkmethode. Een werkmethode die een
gelaagde waardering van bestaande gebouwen omzet in ruimtelijke uitgangspunten om, enerzijds
ingrepen te doen waar ze initieel onaanvaardbaar lijken, of juist uit te gaan van conserveren of
hergebruik waar dit in eerste instantie onlogisch lijkt. Het in kaart brengen van deze waarden
genereert een hernieuwende alternatieve blik op het ontwerpproces dat daarmee onderscheidend
wordt. Kortom; een hernieuwde kijk op transformatieopgaven. Aangezien een sloopverbod zal
resulteren in een groeiende portefeuille van uiteenlopende typen bestaande bouw, is het noodzakelijk
om de toepasbaarheid van de strategie juist te overwegen voor objecten die zich ook minder evident
lenen voor transformatie. Om te bewijzen dat deze theorie in de volle breedte kan worden toegepast
is gekozen voor drie uiteenlopende casussen in Rotterdam; een (gebombardeerd) woongebouw in een
beschermd stadsgezicht, een industrieel relict aan de havenkade, en een monumentale kerk in het
centrum van de stad.

Kan zo’n theorie worden omgezet tot een vaste set ontwerptools waarmee een reeks totaal
verschillende gebouwtypen vanuit hun bestaande kwaliteiten getransformeerd kunnen worden.
Welke potenties heeft een plek volgens deze werkwijze? Hoe worden ze dan blootgelegd, en tot welke
inzichten leiden ze vervolgens?